Sơn Tam Nại hay còn gọi là Địa Liền

Sơn tam nại hay củ địa liền là một loại dược liệu quý trong Đông y, được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả, đặc biệt là trong việc giảm đau và chống viêm. Tên khoa học của sơn tam nại là Kaempferia galanga L., thuộc họ Gừng (Zingiberaceae).

Đặc điểm

Sơn tam nại là cây thân thảo, sống lâu năm, không có thân. Lá mọc sát mặt đất, hình trứng gần tròn, gồm 2 – 3 lá, có bẹ và mọc xòe ra trên mặt đất. Phiến lá rộng 6 – 7 cm và dài 8 – 10 cm, nhẵn bóng, mép lá nguyên và mặt dưới hơi có lông. Hoa màu trắng pha tím, mọc thành cụm ở nách lá. Thân rễ có nhiều rễ củ nhỏ, mọc nối tiếp nhau và có dạng hình trứng với nhiều vân ngang.

Tên gọi khác

Sơn tam nại còn được gọi là thiền liền, tam nại, sa khương.

Dược tính

Sơn tam nại có vị cay, tính ấm, quy vào kinh Tỳ và Vị. Thường được sử dụng để làm ấm tỳ vị, giảm đau, hành khí, trừ đờm, tán hàn, tiêu thực và trừ thấp.

Bộ phận sử dụng

Thân rễ của cây sơn tam nại được sử dụng làm dược liệu.

Phân bố

Sơn tam nại phân bố chủ yếu ở các nước châu Á như Thái Lan, Lào, Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia và Indonesia. Ở Việt Nam, cây mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc.

Thành phần hoá học

Sơn tam nại chứa các thành phần hóa học như cineol, borneol, 3-carene, camphene, kaempferol, kaempferide, cinnamaldehyde, axit p-methoxycinnamic, ethyl cinnamate và ethyl p-methoxycinnamate.

Công dụng

Công dụng dược lý

Sơn tam nại có tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ sốt, làm ấm tỳ vị, hành khí, trừ đờm, tán hàn, tiêu thực và trừ thấp. Thuốc còn có công dụng an thần, giải nhiệt, ức chế vi khuẩn và kháng virus.

Công dụng dân gian

Trong dân gian, sơn tam nại được dùng để chữa các chứng đau nhức xương khớp, đau dạ dày, đầy bụng, cảm lạnh, cảm cúm, viêm amidan, viêm họng và một số bệnh lý khác ở cơ quan hô hấp trên.

Công dụng từng bộ phận

• Thân rễ: Dùng để trị chứng khó tiêu, viêm loét dạ dày, cảm lạnh, đau xương khớp.
• Lá: Có thể dùng để thanh nhiệt và giải độc.

Bài thuốc dân gian thường áp dụng

Một số bài thuốc dân gian sử dụng sơn tam nại bao gồm:

• Chữa cảm sốt nhức đầu: Dùng 10g sơn tam nại, 10g bạch chỉ, 10g kinh giới sắc uống.
• Chữa đau dạ dày: Dùng 10g sơn tam nại, 10g cam thảo, 10g bạch truật sắc uống.
• Chữa đau nhức xương khớp: Dùng 10g sơn tam nại, 10g ngưu tất, 10g đỗ trọng sắc uống.

Lưu ý khi sử dụng

Không nên sử dụng sơn tam nại cho phụ nữ mang thai và người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây.

Kết luận

Sơn tam nại là một dược liệu quý với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi dùng.