Cây cỏ Thanh Ngâm

Cỏ thanh ngâm là một loại dược liệu quý trong Đông y, được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả, đặc biệt là trong việc thanh nhiệt và giải độc. Tên khoa học của cỏ thanh ngâm là Scrophularia ningpoensis, thuộc họ Hoa mõm sói (Scrophulariaceae).

Đặc điểm

Cỏ thanh ngâm là cây thân thảo, sống lâu năm, cao khoảng 20 cm. Thân cây phân thành nhiều nhánh, lá mọc đối, hình tròn nhọn, mép lá có răng cưa, gân lá rõ nét. Hoa thanh ngâm màu trắng, mọc thành chùm; quả hình nang dẹt, nằm trong đài trông như con hến.

Tên gọi khác

Cỏ thanh ngâm còn được gọi là mật đất, thằm ngăm đất, sản đất.

Trong cuốn " Nam Dược Thần Hiệu" của thiền sư Tuệ Tĩnh còn gọi là : "Long đờm nam"

Dược tính

Cỏ thanh ngâm có vị đắng, tính mát, quy vào kinh Can và Tâm. Thường được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng và giảm đau.

Bộ phận sử dụng

Toàn bộ cây cỏ thanh ngâm, bao gồm cả hoa và quả, được sử dụng làm dược liệu.

Phân bố

Cỏ thanh ngâm mọc hoang ở các vùng rừng núi ẩm mát, chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc của Việt Nam.

Thành phần hoá học

Cỏ thanh ngâm chứa hoạt chất curangin thuộc nhóm glucosid, có nhiều tính chất của digitalis và tác dụng trợ tim.

Công dụng

Công dụng dược lý

Cỏ thanh ngâm có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, giảm đau, cầm máu, và điều trị bệnh gan. Thuốc có công dụng an thần, giải nhiệt, ức chế vi khuẩn và kháng virus.

Công dụng dân gian

Trong dân gian, cỏ thanh ngâm được dùng để chữa các chứng mệt mỏi, cảm sốt, ra mồ hôi, đau bụng, đau thắt lưng, đau dạ dày và thượng vị.

Công dụng từng bộ phận

• Toàn cây: Dùng để thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, giảm đau.
• Lá: Có thể dùng để thanh nhiệt và giải độc.

Bài thuốc dân gian thường áp dụng

Một số bài thuốc dân gian sử dụng cỏ thanh ngâm bao gồm:

• Bổ máu: Dùng 10g thanh ngâm sắc nước thật đặc, 10g sâm đại hành và 20g nghệ vàng thái nhỏ, phơi khô, tán bột rồi trộn đều; uống bột trên bằng nước sắc thanh ngâm mỗi ngày dùng trong 7-10 ngày.
• Khai vị, dễ tiêu hóa: Lấy 100g cỏ thanh ngâm sao lên cho thơm rồi ngâm trong 1 lít rượu trắng (bỏ thêm 300g đường vì thanh ngâm rất đắng). Sau đó đợi rượu thấm thuốc (15 ngày trở lên) thì bắt đầu dùng; uống khoảng 20-30ml rượu thanh ngâm trước bữa cơm.
• Chữa đau bụng do giun: Dùng 30g cỏ thanh ngâm, bổ gốc rửa sạch sắc với 500ml nước đun cạn còn khoảng 250ml nước; uống trước bữa ăn, dùng liền trong 3 ngày.

Lưu ý khi sử dụng

Không nên sử dụng cỏ thanh ngâm cho phụ nữ mang thai và người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây.

Kết luận

Cỏ thanh ngâm là một dược liệu quý với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi dùng.